Vasküler cerrahi, vücuttaki damarların hastalıklarını tedavi etmek için yapılan cerrahi müdahaleleri kapsayan bir tıbbi uzmanlık alanıdır. Bu cerrahi dal, genellikle arterler (atardamarlar), venler (toplar damarlar) ve lenfatik sistem üzerinde odaklanır. Vasküler cerrahinin amacı, damar hastalıklarının neden olduğu kan dolaşımı problemlerini çözmek ve hastaların sağlığını korumak veya iyileştirmektir. İşte vasküler cerrahi hakkında detaylı bir açıklama:
Vasküler Cerrahi Uygulama Alanları
- Atardamar Cerrahisi (Arteriyal Cerrahi):
- Atardamarlar, vücudun oksijenli kanı taşıyan büyük damarlarıdır. Bu bölümdeki cerrahi müdahaleler genellikle arteriyel tıkanıklıkların, anevrizmaların (balonlaşmaların), daralmaların veya yaralanmaların tedavisini içerir.
- Toplar Damar Cerrahisi (Venöz Cerrahi):
- Toplar damarlar, oksijenli kanın kalpten dolaşım sistemi boyunca taşındığı damarlardır. Venöz cerrahi, varislerin, derin ven trombozunun (DVT) veya diğer venöz hastalıkların tedavisini kapsar.
- Aort ve Büyük Damar Cerrahisi:
- Aort ve büyük damarlar, vücudun ana kan dolaşımı yollarını oluşturur. Bu tür cerrahi, aort anevrizmalarının, aort disseksiyonunun veya diğer büyük damar hastalıklarının tedavisini içerir.
- Endovasküler Cerrahi:
- Endovasküler teknikler, damar hastalıklarının tedavisinde minimal invaziv yöntemlerle (genellikle arteriyel ve venöz kateterizasyon yoluyla) yapılan cerrahi işlemleri ifade eder. Bu teknikler genellikle anjiyoplasti (balon dilatasyonu) ve stent yerleştirme gibi prosedürleri içerir.
Vasküler Cerrahi Prosedürleri
- Anevrizma Onarımı:
- Anevrizma, damar duvarında genişleme veya balonlaşma şeklinde ortaya çıkar. Cerrahi, anevrizmanın onarılması veya anevrizmatik segmentin çıkarılması ile yapılır.
- Arteriyel Bypass Cerrahisi:
- Arteriyel tıkanıklıkların veya daralmaların tedavisinde kullanılır. Yeni bir yol (bypass) oluşturularak kan akışı sağlanır ve tıkanıklık geçilir.
- Venöz Cerrahi:
- Varislerin veya derin ven trombozunun (DVT) tedavisi, venöz kapak yetmezliklerinin düzeltilmesi gibi prosedürleri kapsar.
- Endarterektomi:
- Arter duvarındaki plakların ve kolesterol birikintilerinin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Bu yöntem genellikle arteriyel daralma veya tıkanıklıkların tedavisinde kullanılır.
Cerrahi Öncesi Değerlendirme
- Hastanın genel sağlık durumu ve kalp-damar sistemi değerlendirilir.
- Gerekirse, ekokardiyografi, Doppler ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır.
Cerrahi Sonrası Bakım ve İzlem
- Cerrahi sonrası dönemde hastalar genellikle yoğun bakım ünitesinde takip edilir.
- Kan dolaşımı, damar fonksiyonları ve komplikasyonların izlenmesi için düzenli kontroller yapılır.
- Hastaların iyileşme süreci, cerrahi müdahalenin türüne, hastanın genel sağlık durumuna ve cerrahi sonrası oluşabilecek komplikasyonlara bağlı olarak değişir.
Vasküler cerrahi, damar hastalıklarının tedavisinde geniş bir yelpazeyi kapsayan bir cerrahi alanıdır. Her bir hastanın durumu farklı olduğundan, tedavi planları ve cerrahi prosedürler genellikle kişiselleştirilir. Bu alanda çalışan cerrahlar genellikle multidisipliner bir ekibin parçası olarak çalışır ve hastanın sağlığını en iyi şekilde iyileştirmek için çeşitli cerrahi ve non-cerrahi tedavi seçeneklerini değerlendirirler.